مقالات

روش اندازه گیری قند خون

روش اندازه گیری قند خون
در هر خانواده ای حداقل یک دستگاه اندازه گیری قند خون یا «گلوکومتر» پیدا می شود. اما عدم آشنایی کافی با این دستگاه باعث می شود فرد یا در اندازه گیری قند خون دچار اشتباه شود، یا کلا از خیر این دستگاه بگذرد. در این مطلب نحوه کار کردن صحیح با این دستگاه را برایتان می گوییم.

برای استفاده از دستگاه اندازه گیری قند خون یا «گلوکومتر» باید یک قطره کوچک از خون را روی نوار یک بار مصرف گلوکومتر قرار داد و نوار را داخل دستگاه گذاشت. ترکیبات شیمیایی به کار رفته در این نوارها با برخورد با خون می توانند میزان گلوکز خون را نشان دهند.

فوق تخصص غدد و متابولیسم در این باره می گوید:

«برای تشخیص بیماری دیابت، حتما باید آزمایش خون در آزمایشگاه انجام شود و اگر در دو نوبت قند ناشتا از 126 بیشتر باشد، بیماری دیابت تشخیص داده می شود. بعد از تشخیص دیابت، بیمار باید مرتب قند خونش را چک کند و تحت کنترل داشته باشد.
رفتن به آزمایشگاه کار سختی است و اگرچه هر چند ماه یکبار لازم است، ولی در فواصل آن می توان در منزل و با استفاده از دستگاه گلوکومتر این کار را انجام داد. در حال حاضر راه استاندارد کنترل مداوم قند خون در منزل ، استفاده از این دستگاه است.

قند خون

 

قند خون

کنترل قند خون در خانه

متاسفانه با ورود انواع دستگاه های بی کیفیت و پراشتباه، اعتماد عمومی به گلوکومتری کاهش یافته است؛ ولی باید دانست با استفاده از یک دستگاه خوب و دقیق، می توان با اطمینان قند را به طور مستمر کنترل کرد.
علاوه بر خود دستگاه، نکات دیگری نیز وجود دارد که با رعایت آنها می توان قند خون را به درستی چک کرد. به عنوان مثال شستن و خشک کردن دست ها قبل از تست ضروری است، زیرا هر گونه آلودگی انگشت می تواند باعث اشتباه دستگاه شود.
علاوه بر اینها حتما باید تاریخ مصرف نوار را نگاه کنیم و نباید انگشت را برای جمع شدن خون فشار داد، زیرا این کار قند خون را تغییر می دهد. به جای آن باید انگشتان را یکی دو دقیقه آویزان نگه داشت تا خون به آرامی در آنها جمع شود.
برای اندازه گیری قند خون اول باید دست ها را شست و خشک کرد، زیرا چربی پوست دست می تواند روی میزان قند خون اثر بگذارد. ولی لازم نیست پوست را با الکل ضدعفونی کنید.

نکته مهم دیگر این است که نباید از وسط انگشت خون گرفت، بلکه سوزن را باید به کناره ها وارد کرد. از نکات دیگری که در مورد چک قند خون در منزل اهمیت دارد، این است که بیمار باید در ساعات و حالات مختلف قند خون را کنترل کند.
به عنوان مثال صبح ناشتا، قبل از ناهار، قبل از شام و دو ساعت بعد از هر یک از وعده های غذایی و نیز قبل از خوابیدن و در ساعت سه بامداد می تواند قند را کنترل کند و به صورت چرخشی زمان چک قند در روزهای مختلف را تغییر دهد.
باید دانست با خوردن غذاهای نشاسته ای، قند خون بالاتر می رود، در حالی که غذاهای پروتئینی کمتر قند را بالا می برند. خوردن غذاهای فیبردار نیز به دلیل کند کردن جریان حرکت غذا در روده ها، باعث کم شدن قند خون می شوند.
هر گونه فعالیت ورزشی قند خون را پایین می آورد. همین طور استرس، هیجان، ناراحتی و ترس باعث افزایش قند خون می شود.»

 

 

اندازه گیری قند خون

قند خون

اندازه گیری قند خون در خانه:

مواظب نوارها باشید
نوارهای گلوکومتر در قوطی ای جداگانه قرار دارند. توصیه می شود حتما بعد از درآوردن نوار از قوطی در آن بلافاصله بسته شود تا بقیه نوارها حرارت نبینند و با رطوبت کمتری مواجه شوند. قوطی نوارها را در محلی که رطوبت یا درجه حرارت خیلی بالا یا پایین دارد نگهداری نکنید و همیشه به تاریخ انقضای نوار توجه کنید.
هر قوطی حاوی یک نوار کنترل است که قبل از سایر نوارها باید داخل دستگاه گذاشته شود تا کد دستگاه با کد نوارها یکسان شود. در واقع با خرید هر قوطی جدید باید این کار انجام شود. در غیر این صورت ممکن است نتیجه قند خون صحیح نشان داده نشود.
گاهی اوقات دستگاه گلوکومتر کثیف می شود و لازم است با یک دستمال مرطوب آغشته به آب و صابون تمیز شود. توصیه می شود برای این کار از الکل و مانند آن استفاده نشود.

لازم نیست پوست را با الکل ضدعفونی کنید

برای کنترل قند خون باید نکات خاصی را رعایت کرد. اول باید دست ها را شست و خشک کرد، زیرا چربی پوست دست می تواند روی میزان قند خون اثر بگذارد. حتما لازم نیست پوست را با الکل ضدعفونی کنید.
بهتر است همیشه از یک نقطه ثابت برای گرفتن خون استفاده نشود. هر بار یک انگشت را انتخاب کنید و دفعه بعد به صورت چرخشی از انگشتی دیگر استفاده کنید. اگر هم خونی خارج نشد می توان دست را به سمت پایین گرفت و به آرامی انگشت را فشار داد تا خون خارج شود.

قند خون دیابتی ها باید چقدر باشد؟

قند خون طبیعی ناشتا (بعد از 8 ساعت ناشتا بودن) برای افراد دیابتی باید حدودا بین 80 تا 130 باشد و قند خون طبیعی دو ساعت بعد از هر وعده غذایی برای این افراد باید کمتر از 160 باشد.
در خانم های بارداری که از انسولین استفاده می کنند، میزان قند خون ناشتا (اندازه گیری شده توسط دستگاه گلوکومتر) باید کمتر از 90 تا 95 و قند خون طبیعی یک ساعت بعد از وعده غذایی کمتر از 140 و دو ساعت بعد از وعده غذایی کمتر از 120 باشد.
در بیماران دیابتی قند خون نباید کمتر از 70 باشد و اگر قند کمتر از 60 باشد بیمار علامت دار می شود. قند خون کمتر از 45 نیز می تواند بسیار خطرناک باشد. علائم افت قند خون به صورت تعریق، تپش قلب، ضعف، بی حالی، لرزش اندام ها و تاری دید ظاهر می شوند. در این صورت بیمار باید بلافاصله یک ماده غذایی شیرین مصرف کند.

 

کنترل قند خون در خانه

قند افراد سالم چقدر است؟
قند خون طبیعی ناشتا برای کسانی که دیابتی نیستند، باید کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر باشد. در صورتی که این میزان بیشتر از 126 باشد و یک بار دیگر هم تکرار شود فرد، مبتلا به بیماری دیابت است.
اگر فرد دیابت نداشته باشد و یک بار با استفاده از دستگاه قند خون متوجه شود قندش بالاتر از حد طبیعی است، باید حتما به پزشک مراجعه کند
همچنین اگر فردی علامت دار باشد، یعنی علائم بیماری دیابت را داشته باشد (تکرر ادرار، پرنوشی و کاهش وزن) و در عین حال قند خون تصادفی اش (قند خونی که بدون توجه به زمان گرفته شود) برای حتی یک بار بالای 200 باشد فرد مبتلا به دیابت است. البته این معیارها آزمایشگاهی هستند و با دستگاه گلوکومتر نباید به تشخیص دیابت پرداخت.
همچنین کسی که قند خون ناشتایش بین 100 تا 126 است، مستعد بیماری دیابت (پیش دیابت) محسوب می شود. 10 درصد از این افراد در آینده به دیابت مبتلا خواهند شد.

حتی اگر یک بار قندتان بالا بود، به پزشک مراجعه کنید

بیماران دیابتی در صورتی که قند خون شان کنترل شده نباشد، بهتر است هر دو تا سه ماه یک بار به پزشک مراجعه کنند تا در صورت لزوم دوز دارو برای آنها تغییر داده شود. اما برای بیمارانی که قندشان تحت کنترل است، فاصله بین هر بار ویزیت را می توان طولانی تر کرد و برای مثال هر 4 تا 5 ماه یکبار به پزشک مراجعه کرد.
همچنین اگر فرد دیابت نداشته باشد و یک بار با استفاده از دستگاه قند خون متوجه شود قندش بالاتر از حد طبیعی است، باید حتما به پزشک مراجعه کند. البته با این میزان، تشخیص بیماری دیابت داده نمی شود، زیرا دیابت یک بیماری مزمن است و تا آخر عمر فرد را درگیر می کند. قند خون غیرطبیعی حتما باید توسط آزمایشگاه تایید شود و در صورت تایید، فرد دیابتی محسوب می شود.

بازگشت به لیست